Trung Đông là một thị trường lớn với dân số hơn 400 triệu dân bao gồm 16 quốc gia. Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu sang Trung Đông các sản phẩm như gạo, chè, cà phê, hạt tiêu, cao su tự nhiên, hạt điều, trái cây (đặc biệt là chuối, dứa, chanh..) thủy sản, các mặt hàng may mặc, giày dép, hàng thủ công mỹ nghệ. Những sản phẩm Việt Nam nhập khẩu từ Trung Đông bao gồm: phân bón các loại, hóa chất, quặng và khoáng sản, vải…
Tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, Trung Đông là thị trường rất lớn, đồng thời là cửa ngõ, cầu nối sang thị trường châu Âu. Các mặt hàng xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với Iran nói riêng và Trung Đông nói chung là bổ trợ cho nhau nên tiềm năng thương mại giữa hai bên là rất lớn. Tuy nhiên, cho tới nay, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai bên còn rất thấp do nhiều nguyên nhân. Hiện hai bên còn gặp khó khăn trong khâu thanh toán cho các hợp đồng thương mại và chuyển tiền đầu tư. Doanh nghiệp hai bên chủ yếu hợp tác thanh toán qua các ngân hàng trung gian ở Dubai, Trung Quốc, Singapore hoặc một số nước châu Âu với chi phí trung gian và rủi ro tài chính cao.
Nhằm đẩy mạnh hoạt động giao thương giữa hai nước, Bộ Công thương và Bộ NN&PTNT Việt Nam sẽ tổ chức đoàn doanh nghiệp sang Iran khảo sát thị trường, xúc tiến thương mại tại Iran vào cuối năm 2017. Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường chỉ đạo, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản phối hợp cùng Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp khi mở cửa xuất khẩu sang Trung Đông.
Theo ông Võ Quang Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An cho hay, đây là thị trường tiềm năng cho xuất khẩu chuối. Công ty ông đã từng xuất khẩu chuối sang Trung Đông nhưng gặp nhiều khó khăn trong thanh toán. Để xuất khẩu được chuối sang thị trường này đòi hỏi khâu bảo quản sau thu hoạch rất cao, trong khi đó các vùng trồng chuối ở Việt Nam lại không tập trung. Ông Huy cho rằng, nhà nước cần có giải pháp can thiệp, hỗ trợ về thanh toán cũng như xây dựng tiêu chuẩn cho hàng hóa sang Trung Đông, trong đó có chuối.
Các đại biểu đều cho rằng, Trung Đông là thiên đường hấp dẫn cho các doanh nghiệp Việt. Tuy nhiên, hàng hóa sang đây vẫn gặp rào cản về logistics và thanh toán. Để tháo gỡ vấn đề logistics, các doanh nghiệp cần hợp tác với nhau. Ông Lê Quang Nhuận, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Louis Rice cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu sang Trung Đông nên cùng hợp tác thuê một công ty vận tải cố định với mức giá có thể chấp nhận được, bởi giá vận chuyển tác động rất lớn đến giá hàng hóa. Theo ông Lê Quang Nhuận, doanh nghiệp bên Trung Đông thường thanh toán sau 7-10 ngày, trong khi hàng hóa sang đây đã mất mấy chục ngày. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải mạnh về vốn và doanh nghiệp cần có sự hỗ trợ, ưu đãi đầu tư trong vay vốn khi đẩy mạnh xuất khẩu vào đây.
Ông Trần Văn Trí, Chủ tịch Hội đồng doanh nghiệp Việt Nam – Iran kiến nghị, Chính phủ thúc đẩy cơ chế hợp tác ngân hàng để đại lý hai bên sớm có liên kết tạo điều kiện thuận lợi cho khâu thanh toán. Có cơ chế ưu đãi, miễn, giảm thuế các mặt hàng xuất nhập khẩu giữa hai nước và tạo điều kiện để doanh nghiệp đưa các trang thiết bị, máy móc sang Iran phục vụ đầu tư sản xuất. Đề nghị tránh đánh thuế 2 lần với hàng hóa xuất nhập khẩu theo hình thức hàng đổi hàng.
Phát biểu tại hội nghị, ông Saleh Adibi, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Iran tại Việt Nam cũng cho rằng, rào cản về sự hợp tác giữa hai bên là ngân hàng hai bên vẫn còn “giậm chân tại chỗ”. Kênh hợp tác ngân hàng là rất quan trọng. Hiện nay, Iran có liên kết với nhiều ngân hàng ở các nước trên thế giới. Doanh nghiệp Việt Nam có thể thanh toán qua đây. Ông Saleh Adibi mong muốn, Việt Nam và Iran sớm đàm phán để ký kết Hiệp định Thương mại ưu đãi giữa hai bên.
Nhân dịp này, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, Thứ trưởng Trần Thanh Nam và ngài Đại sứ Saleh Adibi đã chứng kiến lễ ký kết Biên bản ghi nhớ về 200.000 tấn gạo giữa Công ty CP Louis do ông Lê Quang Nhuận là Tổng giám đốc và Công ty CP Ba tư đảo Qeshm Bình An do ông Trần Văn Trí làm Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc để ghi nhận về hợp tác đầu tiên giữa các doanh nghiệp Việt Nam tại Iran./.